Od 1 stycznia 2010 roku pojawiła się nowa możliwość dla mężczyzn – zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego. Od początku roku pracujący tato, który wychowuje dziecko, ma prawo do urlopu ojcowskiego.
Na podstawie art. 29 ust. 5a ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267 ze zm.), przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy, jako okres urlopu ojcowskiego, ubezpieczonemu przysługuje zasiłek macierzyński. Wymiar urlopu ojcowskiego w 2010 i 2011 r. wynosi 1 tydzień, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 12 miesięcy życia. Oznacza to, że urlop ten można wziąć jedynie w ciągu 12 miesięcy od narodzin potomka. W 2012 r. urlop ojcowski zostanie wydłużony do 2 tygodni.
Urlop ojcowski i zasiłek macierzyński przysługują tylko pracownikowi, któremu urodziło się dziecko (ojcu biologicznemu). Co ważne, urlop ojcowski przysługuje niezależnie od wykorzystywanego przez matkę urlopu macierzyńskiego. Przepisy Kodeksu pracy dotyczące urlopu ojcowskiego nie uzależniają wymiaru tego urlopu od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Zatem, wymiar urlopu ojcowskiego i okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego dla ojca, któremu urodziło się więcej niż jedno dziecko, jest taki sam, jak w przypadku urodzenia się jednego dziecka.
Okresu urlopu ojcowskiego (7 dni) nie można podzielić lecz należy wykorzystać go w całości. Jeśli ojciec dziecka nie weźmie urlopu ojcowskiego, wolne dni przepadają.
Wniosek w sprawie udzielenia urlopu ojcowskiego należy złożyć do pracodawcy na 7 dni przed planowaną datą jego rozpoczęcia. Do podania należy dołączyć: akt urodzenia dziecka oraz oświadczenie, że ojciec nie pobrał zasiłku macierzyńskiego z innego tytułu.
W legnickim oddziale ZUS wykorzystanie urlopów ojcowskich od stycznia 2010 r. rośnie systematycznie z miesiąca na miesiąc. W I kwartale roku z zasiłków macierzyńskich za okres urlopu ojcowskiego skorzystało 44 ojców.
Dotychczas (tj. od 13 stycznia 2002 r.) Kodeks pracy przyznawał ojcu prawo do wzięcia urlopu z tytułu narodzin dziecka, w sytuacji, gdy matka po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego zrezygnowała z pozostałej jego części właśnie na rzecz ojca, z tym że ojciec mógł wtedy wykorzystać tylko pozostałą przysługującą matce część urlopu. Nie miał on więc możliwości do samoistnego urlopu „tacierzyńskiego”, a mógł niejako skorzystać z uprawnień matki. W legnickim oddziale z uprawnień tych, od stycznia 2009 do końca marca 2010 roku skorzystało tylko dwóch ojców.