Wdzięczność: sekret szczęśliwego życia

Wdzięczność – nieraz o niej słyszałeś, ale czy kiedykolwiek zatrzymałeś się, żeby naprawdę pomyśleć, czym jest? To coś więcej niż zwykłe „dziękuję”, rzucone w biegu. To emocja, która może zmienić sposób, w jaki patrzysz na świat i jak radzisz sobie z codziennym stresem. Ale jak to działa? I co najważniejsze – czy można się tego nauczyć? Zapraszamy do odkrycia tajników wdzięczności!

Czym jest wdzięczność?

Wdzięczność to rodzaj filtra, który pozwala zauważyć to, co dobre w naszym życiu. To uczucie, które pojawia się, kiedy uświadamiamy sobie, że mamy coś cennego – zdrowie, dach nad głową, rodzinę, przyjaciół, którzy nas wspierają. Ale nie chodzi tylko o wielkie rzeczy. Czasem wdzięczność to zapach porannej kawy o poranku, widok ładnego zachodu słońca czy uprzejmość ze strony przypadkowo napotkanej osoby w sklepie.

Psychologowie dzielą wdzięczność na dwa rodzaje:

• wdzięczność sytuacyjna – odczuwamy ją w danej chwili, na przykład kiedy ktoś zrobi dla nas coś miłego. To szybka, spontaniczna reakcja, która dodaje nam energii i poprawia nastrój.
• wdzięczność trwała – to bardziej stabilne uczucie. Jest jak soczewka, przez którą patrzymy na życie, dostrzegając w nim więcej pozytywów. To sposób myślenia, który pozwala zauważyć dobre rzeczy nawet w trudnych chwilach.

Wdzięczność nie tylko pozwala lepiej czuć się tu i teraz, ale też wzmacnia naszą odporność psychiczną i poprawia jakość życia na dłuższą metę. Nic dziwnego, że jest przedmiotem zainteresowania psychologów.

Czy wdzięczności można się nauczyć?

Dobra wiadomość jest taka, że wdzięczność to umiejętność, którą można rozwijać. Nie trzeba urodzić się jako „naturalnie wdzięczna osoba”, żeby czerpać z niej korzyści. Jak każda zdolność, wymaga ona trochę praktyki, ale efekty mogą być zdumiewające.

Początki mogą być trudne. Kiedy codzienność przytłacza, łatwo jest skupić się na problemach i nie zauważać dobrych rzeczy wokół nas. Na szczęście ludzki mózg ma zdolność adaptacji – im częściej trenujemy wdzięczność, tym łatwiej nam ją odczuwać. Warto zacząć od małych kroków, takich jak zapisywanie rzeczy, za które jesteśmy wdzięczni, czy poświęcenie chwili na docenienie drobnych przyjemności.

Co ciekawe, badania pokazują, że wdzięczność działa jak mięsień – im częściej ją ćwiczysz, tym silniejsza się staje. Nawet jeśli na początku trudno jest nam znaleźć powody do wdzięczności, regularna praktyka sprawi, że zaczniemy dostrzegać ich coraz więcej.

Co daje praktykowanie wdzięczności?

Dlaczego warto poświęcać czas na praktykowanie wdzięczności? Oto kilka podstawowych powodów:

• Więcej szczęścia

Osoby praktykujące wdzięczność są bardziej zadowolone z życia. Dlaczego? Bo skupiają się na tym, co mają, zamiast zamartwiać się tym, czego im brakuje. To proste – kiedy doceniamy małe rzeczy, nasze życie zaczyna wydawać się pełniejsze.

• Lepsze relacje

Wdzięczność to świetny sposób na budowanie silniejszych więzi z innymi ludźmi. Kiedy wyrażamy wdzięczność, pokazujemy, że doceniasz drugą osobę i to, co dla nas zrobiła. To buduje wzajemne zaufanie i sprawia, że relacje stają się głębsze.

• Mocniejsza psychika

Wdzięczność działa jak tarcza ochronna w trudnych chwilach. Skupiając się na pozytywach, łatwiej radzimy sobie z przeciwnościami losu i szybciej wracamy do równowagi po stresujących wydarzeniach.

• Lepsze zdrowie

Wdzięczność to nie tylko „pozytywne myślenie” – ona naprawdę wpływa na nasze ciało. Badania pokazują, że praktykowanie wdzięczności obniża poziom kortyzolu (hormonu stresu), co przekłada się na lepszy sen, silniejszy układ odpornościowy i ogólną poprawę zdrowia fizycznego.

Jak wdzięczność działa na mózg?

Wdzięczność zmienia nie tylko nasze nastawienie, ale dosłownie wpływa na mózg. Kiedy odczuwamy wdzięczność, aktywują się obszary mózgu związane z nagrodą i przyjemnością, takie jak układ limbiczny. To właśnie wtedy w naszym organizmie wzrasta poziom dopaminy – neuroprzekaźnika, który poprawia nastrój i dodaje energii.

Regularna praktyka wdzięczności wzmacnia też połączenia neuronalne w obszarach odpowiedzialnych za empatię i regulację emocji. Co to oznacza? Stajemy się bardziej wyrozumiali i lepiej radzimy sobie z trudnymi emocjami.

Wdzięczność obniża również poziom kortyzolu, co pomaga redukować stres. Innymi słowy, praktykowanie jej to coś w rodzaju treningu relaksacyjnego dla naszego mózgu.

Jak „uprawiać” wdzięczność?

Nie trzeba czekać na specjalną okazję i można to robić codziennie, wykorzystując proste techniki:

• Dziennik wdzięczności

Każdego wieczoru zapisz trzy rzeczy, za które jesteś wdzięczny. Może to być coś dużego, jak jakiś sukces w pracy, albo drobiazg, jak bardzo smaczny obiad. To ćwiczenie pomaga skoncentrować się na pozytywach i sprawia, że dzień zakończysz w lepszym nastroju.

• List wdzięczności

Pomyśl o kimś, kto ci pomógł albo wpłynął na twoje życie w pozytywny sposób. Napisz do tej osoby list, w którym wyrazisz swoją wdzięczność. Nawet jeśli go nie wyślesz, samo napisanie pozwoli ci lepiej zrozumieć swoje uczucia.

• Wdzięczność w praktyce

Kiedy spotka cię coś miłego, zatrzymaj się na chwilę i pozwól sobie naprawdę to docenić. Zamiast spieszyć się do następnego zadania, pomyśl: „to było naprawdę fajne”.

• Krótka medytacja

Znajdź chwilę w ciągu dnia, żeby w ciszy skupić się na tym, za co jesteś wdzięczny. To proste ćwiczenie pomaga wyciszyć umysł i poprawia samopoczucie.

• Codzienne podziękowania

Nie bój się wyrażać wdzięczności na co dzień – rodzinie, przyjaciołom czy nawet nieznajomym. Czasem proste „dziękuję” może wiele znaczyć, zarówno dla ciebie, jak i dla drugiej osoby.

Dlaczego warto?

Wdzięczność to jedna z tych rzeczy, które naprawdę mogą zmienić życie na lepsze. Poprawia nastrój, wzmacnia relacje, redukuje stres i pomaga dostrzegać piękno w codzienności. Co najważniejsze, jest dostępna dla każdego – niezależnie od wieku czy sytuacji życiowej.

Wystarczy zacząć od małych kroków, by szybko przekonać się, jak wielką różnicę może zrobić proste docenianie tego, co mamy. To mała zmiana, która przynosi wielkie korzyści – dla głowy, serca i życia.

Komentarz eksperta

Wiele osób ma dziś trudność z odczuwaniem wdzięczności, co wynika z kilku istotnych powodów. Przede wszystkim skupiamy się na tym, czego nam brakuje, zamiast doceniać to, co już mamy. Media społecznościowe dodatkowo to potęgują, pokazując wyreżyserowane życie innych, przez co łatwo wpaść w pułapkę porównywania się i braku satysfakcji z własnego życia.

Także konsumpcyjna kultura, nakierowana na sukces i posiadanie rzeczy materialnych, sprawia, że rzadziej zwracamy uwagę na emocje czy relacje z innymi ludźmi. Współczesne społeczeństwo promuje indywidualizm, co dodatkowo utrudnia budowanie więzi. Doszliśmy do punktu, w którym wiele osób myli asertywność z egocentryzmem. Dominuje postawa „ja”, „należy mi się”, „oczekuję od ciebie”, a z takim nastawieniem ciężko o dobre relacje. Bez wdzięczności nie zauważamy drugiego człowieka i tego, co on już nam daje. Nie pomaga tu brak edukacji emocjonalnej i pokoleniowych wzorów – mało kto uczy nas wyrażania wdzięczności.

Do tego dochodzi stres związany z pracą, nauką czy relacjami – te problemy często przysłaniają nam to, co dobre. Wiele osób myśli, że wdzięczność można odczuwać tylko wobec wielkich rzeczy, jak znaczące osiągnięcia czy finansowe sukcesy, i nie docenia codziennych drobiazgów. Obecna sytuacja na świecie – kryzysy, niepewność i lęk o przyszłość – sprawia, że skupiamy się na przetrwaniu, a to, co już mamy, schodzi na dalszy plan.

Wszystko to razem tworzy obraz rzeczywistości, w której odczuwanie wdzięczności staje się coraz trudniejsze. A to bardzo cenna umiejętność – wraz z nią wzrasta jakość życia, pojawia się spokój wewnętrzny i motywacja do dzielenia się z innymi. Prosta wdzięczność sprawia, że czujemy się lepiej i lepiej żyjemy.

– Małgorzata Chrzan, psycholog kliniczny dziecięcy z Dolnośląskiego Centrum Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży w Lubinie.