W I półroczu tego roku ZUS w całej Polsce wstrzymał bądź zawiesił wypłatę świadczeń chorobowych na kwotę blisko 75,5 mln zł. Jest to wynik prowadzonej od lat kontroli zwolnień lekarskich.
Zgodnie z ustawowymi uprawnieniami ZUS prowadzi kontrole zarówno pod kątem prawidłowości (zasadności) orzekania o czasowej niezdolności do pracy, jak i prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich. Kontrolę orzekania o czasowej niezdolności do pracy wykonuje lekarz orzecznik ZUS (o taką kontrolę może wystąpić do ZUS także pracodawca), kontrolę prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich wykonuje ten, kto płaci zasiłek (czyli ZUS lub zakład pracy zatrudniający powyżej 20 osób).
Wykonujący kontrolę prawidłowości (zasadności) orzekania o czasowej niezdolności lekarz orzecznik ZUS może: przeprowadzić badanie lekarskie osoby przebywającej na zwolnieniu, skierować ją na specjalistyczne badanie, zlecić wykonanie badań pomocniczych lub zażądać dokumentacji medycznej ubezpieczonego. Badania odbywają się na koszt ZUS.
W I półroczu 2011 r. w wyniku badań lekarskich prowadzonych w ramach kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy lekarze orzecznicy ZUS w całej Polsce wydali 18,5 tys. decyzji wstrzymujących dalszą wypłatę zasiłku chorobowego. Liczba dni, ograniczonej w ten sposób, absencji chorobowej sięgnęła 98,4 tys., a kwota wstrzymanych wypłat wyniosła 5 mln zł.
W legnickim Oddziale wyniki kontroli przedstawiają się następująco: przeprowadzono 2237 badań kontrolnych w zakresie prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy (w porównaniu do I półrocza 2010 r. nastąpiło zmniejszenie liczby badań o 17 %). W ich wyniku, 227 osobom wydano decyzje wstrzymujące dalszą wypłatę zasiłku chorobowego na kwotę blisko 51 tys. zł.
Kontrola prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich (wykonywana przez płatnika zasiłku) polega na ustaleniu, czy ubezpieczony nie wykonuje pracy zarobkowej, czy nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego celem, a jeżeli jest to opieka nad chorym członkiem rodziny, czy nie ma innych członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym mogącym zapewnić opiekę (nie dotyczy sprawowania opieki nad dzieckiem do 2 lat). Efektem prowadzonej przez Zakład, od stycznia do końca czerwca, kontroli prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich jest pozbawienie prawa do świadczeń chorobowych 1729 osób w całej Polsce. Kwota wstrzymanych w ten sposób wypłat to 1,6 mln zł.
Pracownicy legnickiego Oddziału ZUS w I półroczu 2011 r. skontrolowali 351 ubezpieczonych (w porównaniu do I półrocza 2010 r. nastąpiło zmniejszenie liczby osób skontrolowanych o 23 %), pozbawiając prawa do zasiłku 11 osób na kwotę 7 tys. zł.
Jak mówi Anna Chomiak – Kowalska kierownik referatu uprawnień z Wydziału Zasiłków legnickiego Oddziału ZUS: „Kontrole prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich prowadzone są przez pracowników ZUS oraz pracowników zakładów pracy do tego uprawnionych na bieżąco. Kontrole przeprowadzane są głównie w miejscu zamieszkania ubezpieczonych – są to tzw. kontrole wyjazdowe, kontrole odbywają się również, na podstawie zgromadzonej w ZUS dokumentacji".
W ramach swoich ustawowych obowiązków Zakład Ubezpieczeń Społecznych w I półroczu 2011 r. obniżał również podstawę wymiaru zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego tym ubezpieczonym, którym ustał tytuł ubezpieczenia. Ponadto ograniczał ubezpieczonym wysokość wypłacanego świadczenia chorobowego za opóźnienie w przekazaniu zwolnienia lekarskiego pracodawcy (zaświadczenie lekarskie powinno zostać dostarczone płatnikowi zasiłku w ciągu 7 dni od daty jego otrzymania). Obniżone z tych tytułów wypłaty osiągnęły sumę 68,8 mln zł w skali całego kraju, a w legnickim Oddziale blisko 800 tys. zł.