W tym roku mija 40. rocznica wydarzeń marcowych. Z tej okazji Instytut Pamięci Narodowej uruchomił stronę internetową poświęconą tamtym czasom – www.marzec1968.pl. Można na niej znaleźć m.in. krótkie teksty historyczne, nieznane zdjęcia, filmy operacyjne Służby Bezpieczeństwa, meldunki z tłumienia protestów, fotokopie artykułów z ówczesnej prasy i satyrycznych ulotek kolportowanych przez studentów, a nawet fragmenty ścieżki dźwiękowej z „Dziadów” Kazimierza Dejmka.
Rok 1968 przeszedł do historii jako symbol buntu młodzieży. 8 marca 1968 roku rozpoczęły się protesty studentów i intelektualistów, którzy chcieli przeciwstawić się złu tamtych czasów. Bezpośrednią przyczyną ich sprzeciwu było zdjęcie ze sceny Teatru Narodowego „Dziadów” Mickiewicza pod pretekstem ich antyradzieckiego wydźwięku. Milicja brutalnie rozpędziła studencką manifestację na Uniwersytecie Warszawskim. Rozpoczął się kryzys polityczny. Zamieszki przeciw władzy wybuchły w Lublinie, Poznaniu, Krakowie, Wrocławiu czy Legnicy. W dziesiątkach innych pojawiały się ulotki i napisy na murach. Studenci, uczniowie i robotnicy żądali przywrócenia spektaklu, zaprzestania represji, złagodzenia cenzury, a z czasem także reform społecznych i ekonomicznych. Protesty zostały brutalnie stłumione. Ponad dwa i pół tysiąca osób aresztowano, setki skazano na kilkuletnie wyroki. Tysiącom studentów uniemożliwiono kontynuowanie nauki, a z uczelni wyrzucono wielu wybitnych wykładowców. Ich miejsce zajęli awansowani z racji wierności ówczesnej władzy tak zwani marcowi docenci.
Na marzec 1968 przypadł także szczytowy moment kampanii antysemickiej, rozpętanej przez komunistyczne władze. Ponad 13 tysięcy osób pochodzenia żydowskiego musiało emigrować z kraju.
Ruch marcowy został po kilku tygodniach złamany. Jednak młode pokolenie przekonało się, że władza kłamie, a ten zryw połączył ludzi różnych opcji ideowych i politycznych. Od połowy lat 70. staną się oni siłą napędową ruchu opozycyjnego i będą aktywnie uczestniczyć w przemianach prowadzących do odzyskania wolności.
Na portalu stworzonym przez IPN można m.in. obejrzeć zdjęcia z ulicznych manifestacji we Wrocławiu, napisów na murach czy ulotki z tamtych czasów. W kalendarium znajduje się chronologiczny opis wydarzeń, uwzględniający protesty, bojkoty i aresztowania, również na Dolnym Śląsku. W dziale Czytelnie zaś można np. zapoznać się też z książką prof. Włodzimierza Suleji „Dolnośląski Marzec ‘68. Anatomia protestu”.
Na www.marzec1968.pl znajdziemy także opis tego, co w owym czasie wydarzyło się w naszym regionie, czyli przede wszystkim Legnicy i Wrocławiu.
MRT
Fot. Ulotka, która promuje portal oraz zdjęcia z wydarzeń marcowych w Warszawie
REKLAMA