Już za kilka dni, 1 października w Polsce wprowadzony zostanie system kaucyjny. Od tego dnia na sklepowych półkach zaczną się pojawiać plastikowe butelki, puszki i szkło objęte systemem, a więc takie, na których znajdzie się wyraźny znak kaucji. Gdzie i w jaki sposób będzie można je zwrócić, aby odzyskać kaucję?
Z systemów kaucyjnych korzysta już 180 mln Europejczyków, m.in. Niemcy, Litwini czy Norwegowie. Teraz dołączą do nich Polki i Polacy. W założeniu ma to przynieść wiele korzyści, w tym: zmniejszenie ilości odpadów poprzez zachęcanie do recyklingu i ponownego wykorzystania opakowań, wzrost zaangażowania społecznego w dbanie o środowisko czy zwiększenie odpowiedzialności producenta, co może prowadzić do bardziej świadomych decyzji biznesowych i ekologicznych.
Systemem kaucyjnym w Polsce objęte zostaną butelki plastikowe o pojemności do 3 litrów i puszki metalowe o pojemności do 1 litra, za które kaucja wynosić będzie 50 gr oraz butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra, za które kaucja wynosić będzie 1 zł. Odpowiednia informacja zostanie umieszczona na każdym opakowaniu objętym systemem.
Owa kaucja zostanie doliczona do ceny napoju dopiero przy kasie. Choć część sklepów zapowiada, że na cenach na półkach umieści dodatkową informację – np. „+ 0,50 zł kaucji”. Nie jest to obowiązek, ale może ułatwić konsumentom orientację w kosztach.
Każdy, kto odda opakowanie oznaczone znakiem kaucji, odzyska wpłaconą kwotę. Paragon nie jest potrzebny, wystarczy czytelna etykieta na butelce. Opakowanie objęte kaucją będzie można zwrócić w dowolnym punkcie zbiórki, niekoniecznie tam, gdzie kupiliśmy napój. Warto pamiętać, że butelek i puszek nie wolno zgniatać przed oddaniem!
Zwrot będzie możliwy zarówno w sklepach, jak i w specjalnych automatach, które stopniowo pojawiają się na rynku.
Obowiązek zbierania opakowań objętych systemem będą miały sklepy o powierzchni powyżej 200 mkw. Będą one musiały przyjmować wszystkie opakowania objęte kaucją i to niezależnie od tego, czy sprzedają taki produkt czy nie. Zaś małe sklepy, poniżej 200 mkw., mogą dobrowolnie przystępować do systemu i organizować punkty zbiórki. Do systemu mogą przystępować także inni zbierający.
Jak informuje Ministerstwo Klimatu i Środowiska, polskie przepisy o systemie kaucyjnym jednoznacznie wskazują, że przy zwrocie opakowania ze znakiem kaucji należy się zwrot w formie pieniężnej (np. w gotówce albo na kartę). Jak pokazują przykład z innych krajów, w niektórych automatach, przy zwrocie opakowań drukowany jest bon lub kupon, z kwotą kaucji. To rozwiązanie nie jest niezgodne z polskimi przepisami, jeśli taki druk da się łatwo spieniężyć.
To oznacza, że z bonem kaucyjnym klient ma prawo udać się do kasy sklepu, do którego należy automat i zażądać wypłaty pieniędzy. Sklep musi zapewnić możliwość realizacji bonu w formie pieniężnej i nie może uzależniać wypłaty od dokonania w nim zakupów.
System kaucyjny nie obejmuje opakowań po mleku, jogurtach i innych pitnych produktach mlecznych, szklanych opakowań jednokrotnego użytku. Nie obejmuje też opakowań wielomateriałowych – kartoników po mleku i sokach.
Wszelkie informacje na temat zasad funkcjonowania systemu kaucyjnego w Polsce można znaleźć m.in. na stronie Ministerstwa Klimatu i Środowiska:
www.gov.pl/web/klimat/system-kaucyjny
www.gov.pl/web/klimat/system-kaucyjny-zasady
Mały podręcznik Systemu Kaucyjnego
