Alkoholizm jest chorobą i rezultatem procesów, które zachodzą w organizmie, na które chory nie ma wpływu. Nie każdy jednak, kto pije alkohol, jest alkoholikiem. Osoba uzależniona od alkoholu nie musi pić denaturatu, mieć padaczki alkoholowej, omamów czy otępienia alkoholowego. Wymienione objawy dotyczą uzależnienia, w jego ostatniej fazie (późnej chronicznej).
Alkoholik może być osobą społeczną, znaną, powszechnie szanowaną. Nie musi pić codziennie. Większość pije okresowo (ciągami z okresami całkowitej abstynencji), często w samotności, ukrywając się.
Istotą choroby jest utrata kontroli i niemożność poradzenia sobie z uczuciami bez wspomagacza, jakim jest alkohol. Chory zapija swoje uczucia i emocje zamiast je świadomie przeżywać czy kierować się nimi w życiu.
Przyczyny alkoholizmu są różne i trudno znaleźć jednoznaczne źródło. Może być to wpływ środowiska rodzinnego, otoczenia, w którym osoba dorasta, wzorca radzenia sobie z trudnymi emocjami, predyspozycji genetycznych, samotności, kontaktu z osobami uzależnionymi…
Osoby uzależnione będące w terapii, mające świadomość siebie i swojej choroby, uwikłań oraz mechanizmów, potrafią znaleźć i wyodrębnić poszczególne składniki tego niestrawnego ciasta zwanego uzależnieniem. Potrafią rozpoznać czynniki utrudniające leczenie.
Posługując się metodą paradoksu, spróbujmy zatem stworzyć przepis: Jak zostać osobą uzależnioną? „Przepis” ten został stworzony w trakcie zajęć grupowych dla osób uzależnionych. Jest to praca osobista pacjentów, nastawiona na zrozumienie istoty choroby alkoholowej. Osoby te od lat zmagają się ze swoim problemem, starają się zaakceptować własne uzależnienie, poznać je, aby w końcu żyć trzeźwo, godnie i bardziej świadomie.
Poniżej zostały przedstawione tzw. „składniki” niezbędne do „przyrządzenia zakalca” – uzależnienia, które osoba uzależniona sama sobie stwarza. To jest ryzykowne postępowanie i reagowanie, negatywne myślenie, będące podstawą zgotowania sobie i innym piekła emocjonalnego uzależnienia od alkoholu:
1. Ucieczka od swoich uczuć, nierozpoznawanie emocji i zapijanie ich.
2. Brak wglądu w samego siebie (niebranie pod uwagę tego, co czujemy)
3. Szukanie przyczyn swoich problemów na zewnątrz (to przez niego, przez nią, przez pracę, przez otoczenie itd.).
4. Lekceważenie sygnałów z ciała (np. bóle niewiadomego pochodzenia, bezsenność, drżenie mięśni, suchość w ustach, pocenie się).
5. Bagatelizowanie sygnałów płynących z otoczenia (bliscy martwią się i niepokoją twoim piciem).
6. Przebywanie z osobami uzależnionymi.
7. Traktowanie środka psychoaktywnego jako lekarstwa na problemy.
8. Wiara w iluzję, że używka faktycznie pomaga.
9. Zaprzeczanie, że ma się problem („Inni mają problem”, „Chcę to piję, nie chcę, to nie piję”).
10. Posługiwanie się stereotypami typu: „Wszyscy piją”, „Piwo to nie alkohol”, „Nie piję przecież codziennie”).
11. Izolowanie się, zostawanie z problemami samemu.
12. Wyróżnianie siebie poprzez picie, chęć zaimponowania (traktowanie zażywania jako wartość podnoszącą pozycję społeczną, widzenie siebie jako lepszego, bardziej wyluzowanego).
13. Bazowanie na negatywnych wzorcach, szukanie poparcia dla swojego nałogu w życiu i twórczości malarzy, poetów, muzyków, polityków.
14. Porównywanie siebie i swojego sposobu zażywania substancji psychoaktywnych do innych osób (zawsze znajdzie się ktoś, kto pije więcej i w sposób bardziej destrukcyjny, kto ma większe problemy).
15. Brak zaufania do siebie i do życia.
16. Lęk przed zmianami i toksyczne przekonania („I tak nic się nie zmieni”, „Wszystko jest bez sensu”, „Świat jest zły”, „Ludzie są głupi”).
17. Życie w schematach (kwestia przekonań, spełniania ról w rodzinie, np. „Pracuję to piję”, „Piję za swoje”, „Miejsce żony jest w kuchni”).
18. Pielęgnowanie i „karmienie się” kompleksami („Jestem nieudacznikiem”, „Nic mi w życiu nie wychodzi”).
19. Chęć innego odbioru rzeczywistości. Przekonanie, że świadomość można zmienić tylko dzięki używkom.
20. Brak wiary w siebie, we własną mądrość i wyjątkowość.
21. Celebrowanie skutków zażywania, koloryzowanie wspomnień związanych z piciem.
22. Chęć doznania natychmiastowej ulgi, zamiast rozwiązania problemu wywołującego napięcie emocjonalne.
Jeśli rozpoznajesz u siebie lub u bliskich osób schemat uzależnionego myślenia i zachowania, zgłoś się po pomoc terapeutyczną. W Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej działa Sekcja Profilaktyki Uzależnień oraz Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. W ramach działalności Sekcji można skorzystać z konsultacji psychologicznej, podjąć terapię indywidualną i grupową. Miejska Komisja rozpatruje wnioski dotyczące leczenia odwykowego bliskich.
Ponadto wsparcie można uzyskać u pracowników socjalnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, w Klubach Abstynenta oraz placówkach Służby Zdrowia. Numery kontaktowe: 76 7463405, 76 7463400, wew.442. Szczegółowe informacje dostępne są na stronie internetowej www.mops.lubin.pl w zakładce Sekcja Profilaktyki Uzależnień.