Dziesięcioro mieszkańców Zagłębia Miedziowego odebrało dziś z rak prezesa Instytutu Pamięci Narodowej Jarosława Szarka Krzyże Wolności i Solidarności. – To dzięki państwa działalności upadło imperium zła. Staliście po dobrej stronie – zwrócił się do odznaczonych.
Wśród uhonorowanych znaleźli się członkowie NSZZ Solidarność, współorganizatorzy strajków okupacyjnych w czasach stanu wojennego czy osoby drukujące i kolportujące wówczas podziemne pisma.
– Krzyżem Wolności i Solidarności wolna Polska honoruje wszystkich tych, którzy w latach 1956-1989 walczyli z systemem komunistycznym – wyjaśnia Jarosław Szarek, szef IPN. – Największą grupą odznaczonych są osoby, które podjęły zmagania w Solidarności, przeciwstawiały się stanowi wojennemu po 13 grudnia, uczestnicząc w manifestacjach, płacąc ogromną cenę za ten udział. Lubin jest dowodem jak w tamtych czasach władza komunistyczna traktowała Solidarność. Tak jak w Kopalni Wujek, tak tutaj, w Lubinie strzelano do robotników. Krzyżem prezydent Rzeczpospolitej Polskiej, bo to właśnie on przyznaje te wyróżnia, honoruje wszystkich tych, dzięki którym dzisiaj żyjemy w wolnej i niepodległej Polsce – dodaje.
Dzisiejsza uroczystość wpisuje się w obchody 35. rocznicy Zbrodni Lubińskiej i jak podkreślali odznaczeni, tym większe to dla nich wyróżnienie, że Krzyże Wolności i Solidarności wręczono im przy takiej okazji.
Łez i to nie tylko ze względu na odbierane odznaczenie, nie potrafił ukryć Mirosław Młodecki, który po wprowadzeniu stanu wojennego współorganizował strajk okupacyjny w Zakładach Górniczych Lubin, gdzie pracował.
– To dlatego że kolega wtedy zginął. Tak się dzieje przez ostatnie 35 lat – przyznaje wspominając to, co się wydarzyło w Lubinie 31 sierpnia 1982 roku. – Po prostu to do mnie wraca, te strzały… Niewinni ludzie maltretowani. I to wszystko robili ludzie z orzełkiem na czapkach. To po prostu jest straszne. Nigdy nie myślałem, że będę musiał takie coś przeżywać – dodaje.
Choć Krzyże Wolności i Solidarności odebrało dziś z rąk prezesa IPN dziesięć osób, to na liście odznaczonych znalazło się ich jedenaście, między innymi prezydent Lubina Robert Raczyński i starosta lubiński Adam Myrda.
– Dla mnie to były oczywiście czasy studenckie, niesamowicie romantyczne. Bo choć było niebezpiecznie, to mając 20, 23 lata nie myśleliśmy o niebezpieczeństwie. Mieliśmy wolę wspólnego działania dla ogólnie pojętego dobra – wspomina prezydent Robert Raczyński. – Kiedy zacząłem działać w strukturach konspiracyjnych, w 1982 roku, to było nas naprawdę niewielu, bo nie było już półmilionowej Solidarności, naród był zastraszony. Jednak ja studiowałem historię, a to wówczas był szczególny kierunek. Na nas jako studentach ciążyła pewna misja. Prowadziliśmy wykłady z historii, między innymi w kościołach, rozpowszechnialiśmy tę prawdziwą historię Polski i niedostępną tzw. bibułę – mówi.
– Dla mnie to oznaczenie oznacza, że ktoś o mnie pamięta. Aczkolwiek powiem szczerze, że nie spodziewałem się tego, dlatego to miłe zaskoczenie – przyznaje starosta lubiński Adam Myrda. – Nie tylko dla mnie, ale i dla pozostałych uhonorowanych dziś osób jest to wielkie wyróżnienie. Tym większe, że przyznane przy okazji rocznicy Zbrodni Lubińskiej. Mój kolega, który Krzyż Wolności i Solidarności odebrał nieco wcześniej, powiedział, że jeśli będę miał okazję zabrać głos w imieniu odznaczonych, powinienem powiedzieć, że dla nas ten Krzyż jest ważny, ale nie najważniejszy, najważniejsze jest to co robiliśmy walcząc o wolną Polskę i że bez wahania byśmy to powtórzyli – stwierdza.
Poniżej publikujemy nazwiska i biogramy udostępnione przez IPN wszystkich odznaczonych dziś osób.
Wojciech Swakoń
Wojciech Swakoń w latach 1981–1985 był działaczem Niezależnego Związku Studentów na Politechnice Wrocławskiej, współzałożycielem i redaktorem pisma tegoż ugrupowania pt. „Na Indeksie” oraz kolporterem podziemnych wydawnictw. W 1985 r. związał się z Ruchem Wolnych Demokratów we Wrocławiu oraz Duszpasterstwem Ludzi Pracy przy parafii pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Lubinie. W latach 1985–1990 współpracował z Regionalnym Komitetem Strajkowym NSZZ Solidarność Dolny Śląsk, a także był współtwórcą i redaktorem podziemnego pisma pt. „Gazeta Lubińska”. W latach 1988–1989 działał w Porozumieniu na Rzecz Przeprowadzenia Demokratycznych Wyborów w NSZZ S.
Zbigniew Korczowski
Zbigniew Korczowski od 1980 r. był członkiem NSZZ Solidarność w Zakładach Górniczych Lubin. Po wprowadzeniu stanu wojennego współorganizował strajk okupacyjny w macierzystym zakładzie pracy. W latach 1982–1983 drukował podziemne pismo pt. „Zagłębie Miedziowe”/„Solidarność Zagłębia Miedziowego”. 31 sierpnia 1982 r. współorganizował i uczestniczył w pokojowej manifestacji w Lubinie. 23 lutego 1983 r. został aresztowany, a następnie skazany za działalność opozycyjną na karę pozbawienia wolności, którą odbywał do 27 października 1986 r. w Areszcie Śledczym we Wrocławiu, a następnie w Zakładzie Karnym w Łęczycy i Strzelinie. W latach 1987–1989 m.in. współorganizował manifestacje w rocznice Zbrodni Lubińskiej, zbierał składki na działalność związkową i pomoc represjonowanym.
Mirosław Młodecki
Mirosław Młodecki od 1980 r. był członkiem NSZZ Solidarność w Zakładach Górniczych Lubin. Po wprowadzeniu stanu wojennego współorganizował strajk okupacyjny w macierzystym zakładzie pracy. 23 lutego 1983 r. został aresztowany, a następnie skazany za działalność opozycyjną na karę pozbawienia wolności, którą odbywał do 27 marca 1986 r. w Zakładzie Karnym we Wrocławiu, Łęczycy i Strzelinie. W 1986 r. m.in. związał się z Duszpasterstwem Ludzi Pracy przy parafii pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Lubinie oraz kolportował wydawnictwa podziemne. W latach 1988–1989 był członkiem Komitetu Organizacyjnego NSZZ S w Przedsiębiorstwie Budowy Kopalń Rud w Lubinie.
Adam Myrda
Adam Mydra od 1980 r. był członkiem NSZZ Solidarność w Zakładzie Budowy Kopalń (ZBK) w Lubinie. Od 14 do 17 grudnia 1981 r. był uczestnikiem strajku okupacyjnego na Szybie Rudna Główna, w Zakładach Górniczych Rudna w Polkowicach. Od 1982 r. był członkiem Tajnej Komisji Zakładowej NSZZ S w ZBK i kolporterem podziemnych wydawnictw. 16 sierpnia 1985 r. został aresztowany i do 28 listopada 1985 r. przebywał w Areszcie Śledczym w Legnicy i Wrocławiu, a następnie został skazany za działalność opozycyjną na karę pozbawienia wolności w zawieszeniu.
Jan Sugalski
Jan Sugalski od 1980 r. był członkiem NSZZ Solidarność w Zakładach Górniczych (ZG) w Polkowicach. Od 14 do 17 grudnia 1981 r. był współorganizatorem strajku w ZG, członkiem Zakładowego Komitetu Strajkowego, a następnie Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w ZG Rudna. 20 grudnia 1981 r. został aresztowany i osadzony w Areszcie Śledczym (AŚ) w Lubinie i Wrocławiu, gdzie przebywał do 21 stycznia 1982 r. W latach 1982–1989 był członkiem Tymczasowej Podziemnej Komisji Zakładowej NSZZ S w ZG w Polkowicach, a od 1984 r. członkiem Międzyzakładowej Komisji Wykonawczej NSZZ S Zagłębia Miedziowego. Od 13 kwietnia do 31 lipiec 1985 r. został ponownie aresztowany i osadzony w AŚ w Legnicy i Wrocławiu. W latach 1988–1989 był członkiem Komisji Interwencji i Praworządności NSZZ S Zagłębia Miedziowego.
Robert Raczyński
Robert Raczyński w latach 1982–1987 był działaczem Niezależnego Zrzeszenia Studentów na Uniwersytecie Wrocławskim oraz kolporterem podziemnych wydawnictw. W latach 1987–1989 był współpracownikiem redakcji podziemnego pisma pt. „Gazeta Lubińska” oraz uczestniczył w inicjatywach podejmowanych przez Duszpasterstwo Ludzi Pracy przy parafii pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Lubinie. Od kwietnia do czerwca 1989 r. był członkiem Komitetu Obywatelskiego S w Lubinie.
Krystyna Zawadzka
Krystyna Zawadzka w latach 1984–1989 zajmowała się drukiem i kolportażem ulotek i podziemnych wydawnictw. W skutek prowadzonej działalności opozycyjnej, została zatrzymana i od 12 kwietnia do 10 lipca 1985 r. osadzona w Areszcie Śledczym w Legnicy i Zakładzie Karnym we Wrocławiu. 9 stycznia 1986 r. została skazana na rok pozbawienia wolności w zawieszeniu. W latach 1986–1989 angażowała się w działalność Duszpasterstwa Ludzi Pracy przy parafii pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Lubinie. Od 1988 brała udział w odbudowie struktur NSZZ Solidarność Pracowników Oświaty i Wychowania w Lubinie.
Aniela Sakwa
Aniela Sakwa w latach 1982–1989 wraz z mężem Stanisławem była działaczką ponadzakładowych podziemnych struktur NSZZ Solidarność, tj. Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego przy ZG Rudna, Międzyzakładowej Komisji Koordynacyjnej NSZZ S Województwa Legnickiego oraz Międzyzakładowej Komisji Wykonawczej NSZZ S Zagłębia Miedziowego. Ponadto w latach 1982–1989 była członkiem Solidarności Walczącej. W podziemnych strukturach S była łączniczką oraz zajmowała się kolportażem wydawnictw podziemnych.
Jan Zdzisław Tabor
Jan Zdzisław Tabor od 1980 był członkiem NSZZ Solidarność w Zakładzie Robót Górniczych (ZRG) w Lubinie. Od 14 do 17 grudnia 1981 r. był członkiem Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego na Szybie Zachodnim w ZG Rudna w Polkowicach. 23 grudnia 1981 r. został aresztowany i osadzony w Areszcie Śledczym we Wrocławiu, a następnie 24 lutego 1982 r. skazany na karę pozbawienia wolności w zawieszeniu. Po wyjściu na wolność kontynuował działalność opozycyjną. W latach 1982–1986 był m.in. współzałożycielem i członkiem Tajnej Komisji Zakładowej NSZZ S w ZRG i kolporterem wydawnictw podziemnych. W latach 1985–1986 był redaktorem i organizatorem druku podziemnego pisma „Biuletyn Informacyjny ZRG”.
Tadeusz Józef Madziarczyk
Tadeusz Józef Madziarczyk od 1980 r. był członkiem NSZZ Solidarność w Zakładzie Robót Górniczych (ZRG) w Lubinie. W latach 1982–1987 był współpracownikiem, a następnie do 1989 r. członkiem Tajnej Komisji Zakładowej NSZZ S ZRG w Lubinie. 31 sierpnia 1982 r. uczestniczył w pokojowej manifestacji w Lubinie. Od 1983 r. do 1987 r. pełnił funkcję kuriera przewożącego wrocławskie wydawnictwa podziemne. W latach 1985–1986 był autorem artykułów zamieszczanych m.in. w „Biuletynie Informacyjnym” ZGR w Lubinie. W 1988 r. współorganizował i uczestniczył w strajku w ZRG w Lubinie, a następnie był przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego NSZZ S.
Szymon Kanigowski
Szymon Kanigowski od 1980 r. był członkiem NSZZ Solidarność w Zakładach Górniczych Lubin. W okresie od 16 grudnia 1981 r. do 26 lutego 1982 r. był internowany w Ośrodku Odosobnienia w Głogowie. W latach 1983–1989 uczestniczył w akcjach protestacyjnych upamiętniających zbrodnię lubińską.
